Leczenie zaburzeń lękowych to przede wszystkim psychoterapia. Jednak trudno przejść obojętnie wobec istotnej roli farmakoterapii. Leki wykorzystywane w przeciwdziałaniu patologicznemu lękowi są niejednokrotnie wykorzystywane u pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi. Jakie antydepresanty są szczególnie korzystne w farmakologicznym leczeniu lęku?

Czy leki antydepresyjne można stosować przy zaburzeniach lękowych?

Depresja i zaburzenia lękowe to problemy ściśle ze sobą związane. Z jednej strony obniżony nastrój i problemy depresyjne przyczyniają się do rozwoju patologicznego lęku. Z drugiej strony nadmierny niepokój i związane z nim wycofanie sprzyjają pogorszeniu samopoczucia, co z czasem sprzyja występowaniu depresji. Wielu specjalistów dostrzega zależność pomiędzy tymi dwoma zaburzeniami, co sprawia, że niejednokrotnie przesadny lęk jest leczony przy użyciu antydepresantów.

Leki przeciwdepresyjne a farmakoterapia lęku – co można wykorzystać?

Lekarze i pacjencji mają do dyspozycji sporą liczbę środków farmakologicznych, które wykorzystuje się w leczeniu depresji. Poniżej przykłady leków wraz z potencjalnym wskazaniem do użycia.

Selektywne Inhibitory Wychwytu Zwrotnego Serotoniny – SSRI

• Citalopram można zastosować w terapii zaburzeń lękowych, którym towarzyszy agorafobia.
• Escitalopram sprawdza się w przypadku problemach z lękiem uogólnionym (GAD), nerwicy natręctw i zaburzeniach lękowych z napadami lękowymi o podłożu agorafobicznym.
• Fluoksentyna może być wykorzystana w farmakoterapii nerwicy natręctw.
• Fluwoksamina może okazać się pomocna w przypadku zaburzeń o charakterze obsesyjno-kompulsyjnych.
• Paroksetyna jest polecana w przypadkach PTSD, fobii społecznych, napadach lęku uogólnionego, nerwicach natręctw, agorafobii i innych formach lęku fobicznego.
• Sertralina może być pomocna w przypadku zaburzeń kompulsyjno-obsesyjnych, fobii społecznej, agorafobii czy zespole stresu pourazowego (PTSD). Lek jest także wartościowy w przypadku dużej depresji, która przebiega z symptomami wzmożonego odczuwania lęku.

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny – SNRI

• Duloksetyna może być użyta w trakcie leczenia uogólnionych zaburzeń lękowych.
• Wenlafaksyna jest dedykowana pacjentom z depresją, której towarzyszą problemy lękowe. Oprócz tego jest polecana w zespole GAD, fobii społecznej i lęku napadowym – w tym agorafobii.

Inne leki antydepresyjne polecane do farmakoterapii zaburzeń lękowych

• Klomipramina jest rekomendowana w przypadkach nerwicy natręctw, fobii i zaburzeń z napadami lękowymi.
• Mianseryna może być wykorzystana w leczeniu depresji przebiegającej ze zwiększonym niepokojem i zaburzeniami snu.
• Moklobemid okaże się pomocny dla pacjentów cierpiących na fobie społeczne.
• Trazodon sprawdzi się u chorujących na depresję z epizodami lękowymi.

Praktyczne wskazówki stosowania leków antydepresyjnych podczas leczenia zaburzeń lękowych

Farmakoterapia przy pomocy antydepresantów powinna trwać co najmniej pół roku i musi być realizowana pod ścisłą kontrolą lekarza psychiatry. Długoterminowe leczenie jest dedykowane pacjentom, u których próba odstawienia leków doprowadziła do pogorszenia stanu. Warto zaznaczyć, że u wielu chorych pierwsze dni stosowania antydepresantów mogą spowodować tymczasowe nasilenie objawów – należy pamiętać, że jest to efekt przejściowy i należy zadbać, aby pacjent nie dokonał samodzielnego przerwania farmakoterapii.

Ponadto nie można zapominać, że wiele leków przeciwdepresyjnych może wchodzić w niebezpieczne interakcje z innymi lekami, żywnością, suplementami diety i ziołami. Dokładne informacje można uzyskać z ulotki dołączonej do opakowania oraz dzięki konsultacji z lekarzem bądź farmaceutą.

Bibliografia:

1. Samochowiec J., et al. “Leczenie farmakologiczne epizodu depresji i zaburzeń depresyjnych nawracających – wytyczne Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Konsultanta Krajowego ds. Psychiatrii Dorosłych.” Psychiatria Polska 2021, 55(2): 235-259.
2. Patejuk-Mazurek I. “Wybrane leki przeciwdepresyjne i o działaniu przeciwlękowym – praktyczne wskazówki stosowania i opisy przypadków.” Psychiatria 2017, 14(3): 135-142.