Rozdrażnienie i problemy z nastrojem są w wielu przypadkach uwarunkowane niedoborami w codziennej diecie. Duże znaczenie w kontekście zachowania dobrego samopoczucia odgrywają witaminy z grupy B. Co sprawia, że te składniki mają wpływ na kwestie związane z dobrostanem układu nerwowego?

Jak witaminy z grupy B wpływają na układ nerwowy?

Nie od dziś wiadomo, że witaminy zaliczane do grupy B przyczyniają się do regulacji prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Ich niedobór przeważnie skutkuje wieloma niedogodnościami m.in. wzmożonym odczuwaniem stresu, chronicznym zmęczeniem, obniżeniem poziomu energii czy problemami z nastrojem i częstszą drażliwością. Ponadto nadmierna nerwowość dotycząca niedoboru witamin z grupy B może wiązać się z występowaniem szeregu objawów współtowarzyszących, które utrudniają codzienne funkcjonowanie i prowadzą do zaburzenia ogólnego stanu. Oto kilka przykładów:

• zbyt mała ilość ryboflawiny (B2) może doprowadzić do osłabienia zdolności intelektualnych i potęgować szansę migren,
• braki niacyny (B3) i biotyny (B7) skutkują rozmaitymi niedoskonałościami np. pogorszeniem kondycji włosów czy zmianami zapalnymi błon śluzowych, a tego typu problemy estetyczne mogą rzutować na samoocenie i pogłębiać wewnętrzną frustrację,
• niedostateczna podaż kwasu pantotenowego (B5) może spowodować obniżenie poziomu cukru we krwi, a to ogranicza ilość energii dla systemu nerwowego i powoduje trudności ze skupieniem,
• niski poziom witaminy B6 może utrudnić wchłanianie magnezu, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju bolesnych i mimowolnych skurczów mięśni oraz pogarsza czynności kognitywne (np. osłabić koncentrację),
• niedobory kwasu foliowego (B9) i witaminy B12 są często ze sobą powiązane, a ich niskie stężenie może skutkować m.in. problemami z funkcjami poznawczymi.

Przyczyny niedoboru witamin z grupy B

Głównym problemem jest nieprawidłowo zbilansowana dieta i brak dostatecznej ilości produktów, które są bogatym źródłem witamin B. Plan żywieniowy powinien w głównej mierze zawierać rozmaite orzechy i nasiona, rośliny strączkowe, ryby, mięso i podroby, nabiał, jaja oraz drożdże czy otręby i produkty pełnoziarniste.

Jednak w niektórych przypadkach niedobory witamin z grupy B mogą nastąpić także u osób dbających o zdrową i zróżnicowaną dietę. Wówczas przyczynami mogą być:

• niedostateczne zapotrzebowanie względem aktualnych potrzeb np. u kobiet w ciąży,
• niektóre środki farmakologiczne, które przyczyniają się do zaburzonego wchłaniania witamin np. leki na zgagę,
• wrodzone (genetyczne lub anatomiczno-funkcjonalne) oraz nabyte problemy prowadzące do upośledzenia funkcji wchłaniania witamin z pożywienia.

Nadmiar rodzi deficyty – zbyt duży poziom witamin z grupy B

Nie można zapominać, że przesadne stężenie witamin (tzw. hiperwitaminoza) jest równie niekorzystna co problem niedoboru. Zbyt duży poziom witamin z grupy B może powodować wiele niedogodności ze strony układu nerwowego m.in. bezsenność, wzmożoną drażliwość, bóle głowy czy wahania nastroju.

Witaminy z grupy B – leki i suplementy diety

Przykłady preparatów zawierających witaminy z grupy B, które można stosować w przypadkach nadmiernej nerwowości:

• Vitaminum B Compositum (lek OTC)
• Olimp Gold-Vit B Forte (suplement diety)
• ForMeds Bicaps B Complex (suplement diety)
• Health Labs Vitamin B Complex (suplement diety)
• Swanson Balance B-200 Complex (suplement diety)

Decyzja o wprowadzeniu tego typu preparatów powinna być wcześniej skonsultowana z lekarzem, farmaceutą bądź dietetykiem.

Bibliografia:

1. Punchai S., et al. “Neurologic manifestations of vitamin B deficiency after bariatric surgery.” Obesity Surgery 2017, 27(8): 2079-2082.
2. Kennedy DO. “B vitamins and the brain: mechanisms, dose and efficacy – a review.” Nutrients 2017, 8(2): 68.
3. Mikkelsen K., Stojanovska L., Aposolopoulos V. “The effects of vitamin B in depression.” Current Medicinal Chemistry 2016, 23(38): 4317-4337.
4. Gryszczyńska A. “Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy.” Postępy Fitoterapii 2009, 4: 229-238.