Problemy z nastrojem i przesadne rozdrażnienie to przeważnie efekty nadmiernego zmęczenia psychofizycznego i intensywnego oddziaływania stresu. Jednak przed sięgnięciem po leki warto zdecydować się na naturalne przeciwdziałanie występującym niedogodnościom. Jednym z najczęściej i najchętniej polecanych roślin jest dziurawiec zwyczajny. Co zawiera i w jaki sposób przeciwdziała nadmiernej nerwowości? O czym pamiętać stosując ekstrakt z dziurawca?
Dziurawiec – dobry na depresję, lęk i nerwy
Sekret terapeutycznych właściwości ziela dziurawca zwyczajnego tkwi w składzie tej rośliny. Bogata zawartość licznych substancji czynnych sprawia, że dziurawiec może znaleźć zastosowanie w łagodzeniu problemów nerwowych i pomóc w zwalczaniu niektórych dolegliwości. Na pierwszy plan wysuwają się dwa związki – hyperforyna i hyporycyna – o wyjątkowo istotnym wpływie na zdrowie psychiczne. Składnikom tym przypisuje następujące właściwości:
- Oddziaływanie na aktywność dopaminergiczną.
- Wpływ na funkcjonowanie receptora 5HT1 – receptora serotoninowego.
- Nieselektywne hamowanie (inhibicja) wychwytu zwrotnego monoamin katecholowych (m.in. dopaminy, noradrenaliny, serotoniny) oraz modulowanie ich transmisji.
- Modulację neuroendokrynną, co przypuszczalnie wiąże się m.in. ze zmniejszoną produkcją kortykotropiny przez przysadkę mózgową i ograniczeniem wydzielania kortyzolu przez nadnercza, które mogą uczestniczyć w procesie rozwoju stanów depresyjnych.
Powyższe właściwości są tożsame z działanie niektórych leków przeciwdepresyjnych (m.in. SSRI czy TLPD), co jest realnym uzasadnieniem użycia ziela dziurawca do problemów z nastrojem.
Dziurawiec to jednak coś więcej aniżeli hyperforyna i hyporcyna. Roślina zawiera też dużą ilość cennego kwasu ɣ-aminomasłowego (GABA) – jednego z fundamentalnych neurotransmiterów o właściwościach wyciszających. Zwiększenie poziomu GABA sprawia, że do neuronów napływa znacznie więcej jonów chlorkowych. Efektem tego jest wywołanie hiperpolaryzacji błony komórek nerwowych, co prowadzi do ograniczenia pobudliwości neuronów oraz ograniczenia przekaźnictwa impulsów pomiędzy nimi. W rezultacie GABA może przyczynić się do polepszenia jakości snu, rozluźnienia mięśni, ułatwienia zasypiania i redukcji następstw przesadnego napięcia nerwowego.
Nie można też zapominać, że ziele dziurawca stanowi źródło wielu flawonoidów m.in. kwercetyny, kemferolu, luteoliny czy rutyny. W roślinie zawarte są również olejki eteryczne, kwasy fenolowe (np. kwas kawowy i chlorogenowy), ksantony, czy garbniki katechinowe. Składniki te mogą okazać się pomocne w przeciwdziałaniu wolnym rodnikom i stresowi oksydacyjnemu. Zapalna teoria rozwoju depresji nie jest na ten moment żadnym stopniu potwierdzona, ale przypuszcza się, że zaburzenie optymalnej równowagi między oksydantami (rodnikami tlenowymi) a przeciwutleniaczami może rzutować na pogorszeniu ogólnej kondycji organizmu – w tym zdrowia psychicznego.
Dziurawiec – tak dobry, że aż niebezpieczny
Nie można zapominać, że zioła wykazują interakcyjność względem leków, suplementów diety i produktów spożywczych. Dziurawiec zwyczajny można potraktować jak podręcznikowy przykład składnika fitoterapeutycznego, przy którym należy zachować szczególną ostrożność. Dlaczego? Przede wszystkim jest fotouczulaczem i tym samym zwiększa wrażliwość organizmu na działanie promieni UV, co może znacząco ułatwić poparzenie w trakcie opalania czy podczas słonecznych dni.
Jednak główne niebezpieczeństwo wiąże się z faktem, że dziurawiec zwyczajny oddziałuje na metabolizm leków poprzez enzymów wchądzących w układ cytochromu P450. W związku z tym ziele dziurawca może spowodować zmniejszenie skuteczności niektórych leków, a w innych nasilenie ich intensywności i tym samym spotęgować ryzyko skutków uboczonych. Dlatego też stosowanie prepartów z dziurawcem jest bezwzględnie przeciwwskazane podczas leczenia środkami psychotropowymi (np. buspiron, tryptany czy antydepresanty jak sertalina).
Bibliografia:
- Dobros N. “Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym.” Postępy Fitoterapii 2017, 18(30: 215-222.
- Szafrański T. “Leki ziołowe w leczeniu depresji – aktualny stan wiedzy.” Psychiatria Polska 2014, 48(1): 59-73.
- Gałuszko M., Cubała WJ. “Rola dziurawca w leczeniu depresji.” Psychiatra 2005, 2(2): 93-96.
- https://farmacja.pl/dziurawiec-zwyczajny-wlasciwosci-i-zastosowanie/
